W nocy z 1 na 2 listopada 1942 roku brańskie getto zostało okrążone przez specjalne oddziały niemieckie. Po pięciu dniach Żydów wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Jednak ponad dwustu osobom udało się uciec z getta i ukryć w okolicznych lasach i u chrześcijan. Dzięki pomocy Polaków, z grupy uciekinierów z getta wojnę przeżyło sześćdziesięciu siedmiu Żydów. Państwo Izrael w 1963 r. ustanowiło medal "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata", którym wyróżniani są obcokrajowcy pomagający Żydom w czasie wojny. Od tego czasu tym zaszczytnym medalem wyróżnino ponad prawie 28 tysięcy osób, w tym siedem rodzin i osobę samotną z Brańska (w sumie 27 osób). Ponadto za ratowanie życia Żydów z Brańska przyznano też kilka medali mieszkańcom okolicznych wsi. Te wyróżnienia stanowią symbol, bo pomagających było znacznie więcej. Pomoc wiązała się z ogromnym ryzykiem. W związku z niesioną pomocą brańskim Żydom, Niemcy zamordowali nastolatkę Ostrowską i ks. wikariusza brańskiego Henryka Opiatowskiego, zaś rodzina Gołębiewskich z kolonii Brańsk musiała ukrywać się do końca wojny, gdyż w ich obejściu niemiecki patrol wykrył Żydów. Jak stwierdził prezes IPN Jarosław Szarek, Sprawiedliwi "Swymi czynami wznieśli się na wyżyny człowieczeństwa, jednocześnie pozostawiając nadzieję, że dobro w człowieku zawsze zwycięży nad złem, nawet kiedy za tym złem stoją potężne siły. Niekiedy cena zwycięstwa dobra nad złem jest bardzo wysoka. Oni tę najwyższą cenę zapłacili. Są dla nas inspiracją i wzorem".

Zbigniew Romaniuk.